ترکه چیست؟

ترکه شامل کلیه دارایی‌های منقول و غیرمنقول، حقوق مالی، مطالبات، سهام، سپرده‌های بانکی، بدهی‌های پرداخت‌نشده و حتی تعهدات مالی متوفی است. به عبارت ساده‌تر، همه چیزهایی که فرد در زمان فوت از خود به‌جا گذاشته و دارای ارزش مالی است، ترکه محسوب می‌شود.

نقش گواهی انحصار وراثت در تقسیم ترکه

پیش‌نیاز قانونی برای شروع هرگونه اقدام در خصوص ترکه، اخذ گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف محل اقامتگاه آخر متوفی است. این گواهی مشخص می‌کند که چه کسانی وارث قانونی هستند و سهم هر یک از آن‌ها بر اساس قواعد ارث در قانون مدنی ایران چقدر است.

پرداخت دیون و اجرای وصیت‌ها

پیش از تقسیم دارایی‌ها میان وراث، باید بدهی‌های متوفی از ترکه کسر گردد. بدهی‌هایی همچون مهریه، نفقه معوقه، دیون بانکی، مطالبات اشخاص ثالث، و هزینه‌های کفن و دفن در اولویت قرار دارند. همچنین در صورت وجود وصیت‌نامه، ابتدا باید آن اجرا شود؛ البته فقط در حدود یک‌سوم اموال مگر آنکه سایر ورثه نسبت به بیش از یک‌سوم نیز رضایت داشته باشند.

روش‌های تقسیم ترکه

تقسیم ترکه به دو روش انجام می‌شود:

1. توافقی: زمانی که میان وراث اختلافی وجود ندارد و بر نحوه تقسیم و سهم هر شخص توافق کامل وجود دارد. در این حالت نیازی به مراجعه به دادگاه نیست و یک توافق‌نامه عادی یا رسمی کفایت می‌کند.

2. غیرتوافقی (از طریق دادگاه): در مواردی که وراث بر سر دارایی‌ها، میزان سهم، یا وجود بدهی‌ها اختلاف‌نظر دارند، هر یک از آن‌ها می‌تواند از دادگاه تقاضای تقسیم ترکه کند. در این صورت پرونده در دادگاه خانواده طرح می‌شود و پس از ارزیابی کارشناسی، قاضی اقدام به صدور رأی تقسیم خواهد کرد.

تقسیم اموال غیرمنقول مانند ملک و زمین

یکی از چالش‌برانگیزترین بخش‌های تقسیم ترکه، اموال غیرمنقول مانند خانه، زمین، باغ یا مغازه است. در صورتی که امکان افراز ملک وجود داشته باشد (تفکیک فیزیکی آن بدون ضرر به سایر وراث)، این کار انجام می‌شود. اما اگر امکان افراز نباشد، اموال به فروش گذاشته شده و عواید حاصل از آن میان وراث تقسیم می‌گردد.

تقسیم ترکه در صورت وجود افراد محجور یا غایب مفقودالاثر

در صورتی که یکی از وراث صغیر، محجور (مانند فرد دارای بیماری روانی) یا غایب مفقودالاثر باشد، موضوع پیچیده‌تر خواهد شد. در چنین حالتی باید قیم یا ولی قانونی آن فرد در فرآیند تقسیم حضور داشته باشد و اجازه دادستان نیز برای انجام برخی اقدامات لازم است.

نقش وکیل در پرونده‌های تقسیم ترکه

پرونده‌های ارث و تقسیم ترکه به دلیل تنوع اموال، پیچیدگی قوانین ارث، و اختلافات رایج میان وراث، یکی از پرچالش‌ترین حوزه‌های حقوقی محسوب می‌شوند. حضور وکیل با تجربه در این زمینه نه‌تنها موجب تسریع روند رسیدگی خواهد شد، بلکه باعث حفظ حقوق قانونی وراث، جلوگیری از تضییع حق و پرهیز از بروز اختلافات شدید خانوادگی می‌شود.