مبنای قانونی اجرت‌المثل
پایه اصلی مطالبه اجرت‌المثل بر تبصره ماده 336 قانون مدنی استوار است. بر اساس این ماده، هرگاه کسی بدون اینکه قصد تبرع داشته باشد کاری را برای دیگری انجام دهد، مستحق اجرت آن خواهد بود. در تبصره ماده مذکور به صراحت آمده است که اگر زن در طول زندگی مشترک، کارهایی را که شرعاً بر عهده او نبوده (مثل انجام امور خانه، مراقبت از فرزندان و…) انجام داده باشد و قصد تبرع هم نداشته باشد، مستحق اجرت‌المثل خواهد بود.

شرایط استحقاق اجرت‌المثل
برای اینکه زن بتواند اجرت‌المثل دریافت کند، باید سه شرط اصلی فراهم باشد:

1. انجام کارهایی که شرعاً الزامی بر آن نداشته است، مثل پخت‌وپز، شست‌وشو، مراقبت از والدین شوهر یا اداره کسب‌وکار همسر.

2. درخواست یا رضایت شوهر در انجام این کارها، یعنی زن باید کارها را به دستور یا رضایت مرد انجام داده باشد.

3. نبودن قصد تبرع (رایگان انجام ندادن خدمات)، که در بیشتر موارد این موضوع محل اختلاف و دعوا میان زوجین است.

اجرت‌المثل و مهریه چه تفاوتی دارند؟
اجرت‌المثل، برخلاف مهریه، ارتباطی با عقد نکاح به‌عنوان یکی از ارکان اصلی ازدواج ندارد. مهریه مالی است که در زمان عقد بر ذمه مرد قرار می‌گیرد، در حالی که اجرت‌المثل ناظر به رفتارها و خدمات زن در طول زندگی مشترک است. از نظر قانونی نیز دریافت مهریه مانع از مطالبه اجرت‌المثل نیست، مگر اینکه زن با امضای سندی رسمی، صراحتاً از این حق صرف نظر کرده باشد.

نحوه محاسبه اجرت‌المثل
محاسبه میزان اجرت‌المثل، بر عهده کارشناس رسمی دادگستری است. وی با بررسی مدت زندگی مشترک، نوع و حجم خدمات زن، شرایط اقتصادی و اجتماعی، و عرف جامعه، مبلغی را پیشنهاد می‌دهد. این مبلغ می‌تواند بسیار متغیر باشد، از چند ده میلیون تا حتی صدها میلیون تومان، بسته به شرایط خاص پرونده.

نقش وکیل در دعاوی اجرت‌المثل
در بسیاری از موارد، اختلاف زوجین بر سر اثبات یا رد قصد تبرع، میزان اجرت، نحوه انجام خدمات و حتی بازه زمانی انجام کارها، پرونده را به یک دعوای پیچیده تبدیل می‌کند. حضور یک وکیل متخصص در حوزه خانواده می‌تواند در تنظیم دادخواست، جمع‌آوری مدارک و ادله، حضور در جلسات کارشناسی، و دفاع در مقابل ادعاهای طرف مقابل نقش حیاتی داشته باشد.

دفتر وکالت زینب بابائی، وکیل پایه یک دادگستری، با تجربه گسترده در دعاوی خانواده از جمله مطالبه اجرت‌المثل ایام زوجیت، آماده ارائه مشاوره تخصصی و پیگیری حقوقی پرونده‌های مرتبط با بالاترین دقت و مسئولیت حرفه‌ای است.

نکات مهم و رایج در پرونده‌های اجرت‌المثل

• در صورتی که زن سندی امضا کند که در آن رضایت خود را نسبت به انجام رایگان خدمات اعلام کرده باشد، دیگر نمی‌تواند اجرت‌المثل دریافت کند.

• اجرت‌المثل صرفاً محدود به زمان طلاق نیست و در صورت فوت شوهر نیز زن می‌تواند علیه وراث طرح دعوا کند.

• اگر طرفین توافق کرده باشند که کارهای انجام‌شده رایگان بوده یا مبلغی به صورت توافقی بابت آن پرداخت شود، دادگاه به این توافق احترام می‌گذارد.

• زنانی که در دادگاه ثابت می‌کنند فعالیت‌شان در منزل شوهر به‌گونه‌ای مستمر و موثر بوده، شانس بالاتری در دریافت اجرت‌المثل کامل دارند.

جمع‌بندی
اجرت‌المثل ایام زوجیت مفهومی است که از عدالت در زندگی زناشویی حمایت می‌کند و بر پایه انصاف، فقه، و قانون شکل گرفته است. زنانی که در طول زندگی مشترک، زحماتی را متحمل شده‌اند و خواهان احقاق حقوق خویش هستند، می‌توانند با استفاده از این نهاد قانونی، بخشی از حقوق خود را جبران کنند. انتخاب یک وکیل متخصص و مجرب در این مسیر بسیار مهم و تعیین‌کننده است.