این گواهی، سندی رسمی و معتبر است که در آن مشخص می‌شود چه افرادی به عنوان وارث قانونی شناخته شده‌اند و هر یک به چه نسبتی در ارث شریک‌اند. بدون این گواهی، نه تنها تصرف در اموال متوفی امکان‌پذیر نیست، بلکه حتی اقدامات ساده‌ای مانند فروش یک ملک، برداشت از حساب بانکی یا انتقال خودرو متوفی نیز دچار موانع قانونی خواهد شد.

فرآیند انحصار وراثت از طریق شورای حل اختلاف یا دادگاه صالح، با درخواست یکی از وراث یا وکیل قانونی آن‌ها آغاز می‌شود. در این مسیر، لازم است مدارک مشخصی از جمله گواهی فوت، شناسنامه باطل‌شده متوفی، مدارک هویتی وراث، سند ازدواج در صورت وجود همسر، و همچنین استشهادیه محضری با امضای دو شاهد برای اثبات وراثت ارائه گردد. در پرونده‌هایی که وارثان متعدد یا اموال قابل توجه وجود دارد، ممکن است نیاز به انجام استعلام از سازمان‌های دیگر مانند اداره ثبت، دارایی یا حتی شهرداری نیز باشد. این فرآیند باید با دقت، نظم و آگاهی کامل طی شود تا از بروز مشکلات بعدی جلوگیری گردد.

گواهی انحصار وراثت ممکن است به دو صورت محدود یا نامحدود صادر شود. گواهی محدود زمانی صادر می‌شود که وراث قصد دارند فقط بخشی از دارایی‌های متوفی را تعیین تکلیف کنند، اما در گواهی نامحدود، تمامی دارایی‌ها، بدهی‌ها و اموال غیرمنقول و منقول متوفی تحت پوشش قرار می‌گیرند. برای نقل و انتقال اموال غیرمنقول نظیر خانه، زمین، مغازه و…، معمولاً گواهی انحصار وراثت نامحدود مورد نیاز است.

این گواهی صرفاً اثبات‌کننده وراثت افراد و سهم آن‌ها از ماترک است و به خودی خود حقی برای دخل و تصرف در مال ایجاد نمی‌کند؛ بلکه پس از صدور گواهی و در صورت توافق یا تقسیم ترکه از طریق دادگاه، وراث می‌توانند نسبت به تصرف، انتقال یا فروش اموال اقدام نمایند. در این میان، موضوعاتی همچون وجود وصیت‌نامه، بدهی‌های متوفی، دعاوی مربوط به مال‌الوقف، یا اختلاف بین وراث می‌تواند روند کار را پیچیده‌تر و زمان‌برتر کند.

نقش وکیل در انحصار وراثت

انجام دقیق و قانونی روند انحصار وراثت بدون آگاهی حقوقی و تسلط بر مراحل اداری و قضایی، برای بسیاری از افراد به‌ویژه در موارد اختلافی، بسیار دشوار و زمان‌بر خواهد بود. در چنین شرایطی، بهره‌گیری از خدمات یک وکیل متخصص و با تجربه، مانند وکیل پایه یک دادگستری زینب بابائی، می‌تواند روند امور را تسهیل کرده و از بروز اشتباهات، اطاله دادرسی یا تضییع حقوق وراث جلوگیری کند.

دفتر وکالت زینب بابائی با تجربه عملی در پرونده‌های مربوط به انحصار وراثت، از مرحله گردآوری اسناد و تهیه دادخواست تا پیگیری در مراجع قضایی، آماده ارائه خدمات کامل حقوقی به موکلان خود است. در مواردی که بین وراث اختلاف وجود داشته باشد یا پای وصیت‌نامه و ادعاهای متناقض در میان باشد، وکیل می‌تواند با ارائه مشاوره تخصصی، زمینه توافق یا دفاع حقوقی اصولی را فراهم سازد.

چه زمانی انحصار وراثت اهمیت پیدا می‌کند؟

• برای انتقال رسمی اموال متوفی (مانند ملک، خودرو، سهام و…)

• جهت برداشت از حساب بانکی یا تسویه بدهی متوفی

• در هنگام دریافت حقوق، مستمری یا مزایای بازنشستگی متوفی

• در تقسیم قانونی و عادلانه ترکه بین وراث

• در مواردی که یکی از وراث از حقوق خود محروم شده یا اختلافاتی میان ایشان وجود دارد

جمع‌بندی

انحصار وراثت، نخستین گام قانونی در مسیر تقسیم ترکه و اموال متوفی است که بدون آن، اقدام به هرگونه تصرف، فروش یا واگذاری اموال ممکن نیست. این فرآیند حقوقی، مستلزم دقت، مدارک کامل و پیگیری مستمر است و در بسیاری از موارد، به دلیل پیچیدگی‌های حقوقی یا اختلافات خانوادگی، کمک گرفتن از وکیل متخصص امری ضروری تلقی می‌شود.